Repozytorium publikacji - Politechnika Gdańska

Artykuł omawia stanowisko neokantowskiej szkoły marburskiej wobec ujęć upatrujących źródła i prawomocności poznania w psychologii. Psychologizm był zwalczany w szkole marburskiej do tego stopnia, że sprzeciw wobec niego - "antypsychologizm" - stał się jednym z najważniejszych elementów składających się na "doktrynę szkoły marburskiej" i służył niejako do negatywnego dookreślenia specyfiki stosowanej przez nich metody transcendentalnej, lecz także jako programowy wyznacznik odrębności tej szkoły od innych ośrodków neokantowskich. Zgodnie z krytyką Cohena, Natorpa czy Cassirera pojęcie poznania jest przez psychologizm rozumiane tylko w ograniczonym sensie, który sprowadza wszelkie akty poznawcze do świadomości, upatrując w tym, że każdy z nich musi zostać uświadomiony, powód traktowania świadomości jako warunku wszelkich procesów poznawczych. Marburczycy, zwłaszcza zaś E. Cassirer, nie usiłowali jednak całkowicie wyrugować psychologii z gmachu poznania, lecz jedynie wyodrębnić właściwe jej miejsce i oddzielić "naukę o treściach" od "nauki formach" poznania. Właśnie ta druga ma stanowić podstawowy przedmiot zainteresowania rozwijanej w Marburgu na przełomie wieków XIX i XX krytyki poznania jako nauki stricte filozoficznej. Jej zadaniem jest wydobycie z każdej systematycznej dziedziny poznania jej logicznej formy i przedstawienie konstytuujących jej przedmiot czystych funkcji poznawczych - niezależnych od psychofizycznej konstytucji poznającego podmiotu.

Autorzy

• dr hab. Przemysław Parszutowicz link otwiera się w nowej karcie